انواع فرش دستبافت ایرانی از نظر سبک متالتی و بافت فرش ، فرش های دیت بافت ایرانی دارای انواع مختلفی هستند که بر اساس سبک و جنس دسته بندی می شوند. یک فرش دستبافت ایرانی به دلیل داشتن روش تولید، ظرافت، جنس، گوناگونی طرح، کیفیت و رنگ های متنوع، همچنین تفاوت های ظاهری و ساختاری، دارای فرآورده های خاصی است که هر کدام از آن ها نام خاص و مشخصی دارند.
در این مطلب سعی کردیم تا انواع مختلف فرش های دست بافت ایرانی را بر اساس سبک متالتی و نوع بافت بررسی کنیم. منظور از سبک متالتی، شهر تولید کننده فرش است.
از نظر سبک محلی :
فرش شهری :
فرشی که در شهر ها بافته می¬شود را فرش شهری می¬نامند. فرش شهری باف که با استفاده از دستگاه بافنده شهرنشین بافته می¬شود، رج شمار بالایی دارد و بسیار ظریف است. همچنین طرح مخصوص و ویژه ای دارد. بافت فرش در شهرها، بیشتر در زمان صفویان و با ایجاد کارگاه های بزرگ قالی بافی در شهر های اصفهان و تبریز گسترش یافت.
فرش روستایی :
به فرشی که در روستاها به صورت ساده و ابتدایی بافته می¬شود، فرش روستایی می¬گویند. بیشتر فرش های روستایی بدون استفاده از نقشه و به صورت ذهنی بافته می¬شوند. قطع این فرش ها کوچک است و به صورت ذرع و نیم، پشتی، کناره و خرک هستند. زمانی فرش های روستایی از نظر: طرح و ترکیب دارای ویژگی های زیادی بود اما امروزه به دلیل تولید بازاری، این فرش ها بیشتر یکنواخت شده و در معرض خطر نابودی قرار گرفته است.
فرش عشایری :
فرش ایلی و عشایری همانند: فرش روستایی، بسیار ساده و ابتدایی بوده و نقش های آن برگرفته از محیط زندگی ایل نشینان است. فرش ایلی در اندازه های کوچک و بافت های درشت و زمخت بافته می¬شود. کناره فرش ایلی بافت پیچیده ای دارد که گاهی اوقات منگوله های کوتاه پشمی در فاصله های یکسان به آن ها وصل می¬کنند. جل، گبه، رختخواب پیچ، پشتی، نمکدان، سفره نمونه هایی از فرآورده های فرش عشایری است.
از نظر شیوه بافت :
از نظر شیوه بافت و طرز قرار گرفتن تار و پود فرش های دستبافت به سه دسته تقسیم می شوند که عبارتند از:
فرش تمام لول :
این روش به این معنا است که شیار های پشت فرش عمیق هستند و قوس گره پشت فرش 90 درجه است. همچنین تارها با همدیگر فاصله نداشته و بافت محکمی دارند .
فرش نیم لول :
قوس گره پشت فرش در این نوع از فرش، 45 درجه است .
فرش لول (تخت) :
در این نوع از فرش تارها به اندازه یک قطر نخ از هم فاصله دارند. بافت تخت یک پوده است و به روش حصیری بافته می¬شود. این به این معنا است که در هر رج، چله زیر و رو شده و تارهای قالی به صورت یکی در میان از پشت قالی قابل رویت هستند .